Główny Urząd Statystyczny opublikował informację o krajowym systemie gospodarki odpadami w latach 2012- 2016. Notatka przedstawia dane na temat zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zebranych selektywnie oraz o kierunkach ich zagospodarowania. Podsumowano tym samym efekty zmiany ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw.
Obowiązki gmin i właścicieli nieruchomości
Zmiana ww. ustawy weszła w życie 1 stycznia 2012 roku. Od tej daty gminy miały 18 miesięcy na dostosowanie do zmian i uruchomienie na swoim terenie nowych systemów gospodarki odpadami komunalnymi. Na mocy ustawy na barki gmin spadła odpowiedzialność za odpady komunalne, a co za tym idzie konieczność ustalenia wysokości stawek za gospodarowanie nimi oraz wyłonienie w drodze przetargu podmiotów odpowiedzialnych za ich odbiór. Obowiązkiem właścicieli nieruchomości stało się złożenie deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, wnoszenie opłat za gospodarowanie odpadami (lub podpisanie umowy na odbiór tych odpadów z podmiotem posiadającym wpis do rejestru działalności regulowanej gminy – w przypadku nieruchomości niezamieszkałych nieobjętych gminnym systemem odbioru) oraz ich prawidłowa segregacja.
Efekty wprowadzonych zmian
Zgodnie z danymi GUS w przypadku odpadów zmieszanych zaznaczył się trend wzrostowy. Co prawda rok po wejściu w życie ustawy odnotowano spadek masy odebranych odpadów zmieszanych o 4,4%, ale niestety w latach następnych rosnąca konsumpcja przełożyła się bezpośrednio na ilości odpadów. W roku 2016 odebrano większą ilość odpadów zmieszanych niż w roku 2012. Odnosząc te dane do skali wojewódzkiej i ilości odpadów odebranych od jednego mieszkańca, wzrost widoczny jest aż w 12 z 17 województw. Dla przykładu w województwie warmińsko-mazurskim zanotowano aż 23% wzrost względem roku 2012. W latach 2012- 2016 we wszystkich województwach odnotowano wzrost masy odpadów zebranych selektywnie w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W województwach: śląskim, podlaskim i świętokrzyskim odnotowano rekordowy, aż czterokrotny wzrost. W skali kraju daje to prawie trzykrotny wzrost ilości odebranych odpadów zebranych selektywnie.
Zagospodarowanie odpadów
W raporcie znalazły się także informacje dotyczące przetwarzania odpadów komunalnych. Ilość odpadów zmieszanych poddanych procesom recyklingu w 2016 roku w stosunku do roku 2012 wzrosła czterokrotnie, a ilość odpadów przekształconych termicznie zwiększyła się czterdzieści dwa razy. Wiąże się to z uruchamianiem kolejnych instalacji spalania odpadów komunalnych oraz zakazem składowania odpadów tej grupy oraz odpadów powstałych po mechanicznej obróbce, jeśli ich ciepło spalania przekracza 6 MJ/kg. W przypadku odpadów zebranych selektywnie kierowanych do recyklingu odnotowano ponad trzykrotny wzrost ich ilości w 2016 roku w stosunku do roku 2013. Ilość skierowanych do recyklingu organicznego odpadów biodegradowalnych zebranych selektywnie wzrosła prawie czterokrotnie. W 2016 roku do przekształcenia termicznego skierowano cztery razy więcej odpadów zebranych selektywnie niż w roku 2013.
W 2016 roku do składowania trafiło aż 56% odpadów zmieszanych (poddanych wcześniej procesom przetwarzania) i tylko 4% odpadów zebranych selektywnie. Wprowadzenie wyższych za korzystanie za środowiska w zakresie składowania odpadów na pewno pozwoli obniżyć ten poziom. Wysokość stawek powinna bowiem skłonić prowadzących instalacje do przetwarzania odpadów innymi sposobami niż składowanie.
Przedstawione przez GUS dane mogą napawać optymizmem, niestety w praktyce zagospodarowanie odpadów nie wygląda już tak dobrze. Szara strefa w gospodarce odpadami ma się nadal dobrze, a jej wartość szacuje się na poziomie 2 miliardów złotych. Stąd m.in.: pomysł zwiększenia efektywności funkcjonowania GIOŚ, w szczególności wzmocnienia Inspekcji w zakresie walki z szarą strefą. O szczegółach zmian w strukturze GIOŚ dowiedzą się Państwo z naszego kolejnego artykułu.
Szczegółowy raport dostępny jest pod adresem:
Źródło: stat.gov.pl
Zdjęcie: pixabay.com